Sürdürülebilirlik, kuruluşların uzun vadeli başarısı için kritik bir bileşen haline gelmiştir. Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörlerine yapılan yatırımlar, kuruluşların risk yönetimini geliştirmelerine, yatırımcı güvenini artırmalarına ve piyasada rekabet avantajı elde etmelerine olanak tanımaktadır. Bu bağlamda, iç denetim fonksiyonu, kuruluşların sürdürülebilirlik vizyonlarını gerçekleştirmelerine katkıda bulunacak stratejik bir ortak olarak ön plana çıkmaktadır.
Sürdürülebilirlik, kuruluşların uzun vadeli başarısı için kritik bir bileşen haline gelmiştir. Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörlerine yapılan yatırımlar, kuruluşların risk yönetimini geliştirmelerine, yatırımcı güvenini artırmalarına ve piyasada rekabet avantajı elde etmelerine olanak tanımaktadır. Bu bağlamda, iç denetim fonksiyonu, kuruluşların sürdürülebilirlik vizyonlarını gerçekleştirmelerine katkıda bulunacak stratejik bir ortak olarak ön plana çıkmaktadır.
İç denetimin bu süreçteki rolü, ESG faktörlerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmek, bunların kuruluşun genel risk yönetimi çerçevesine entegrasyonunu sağlamak ve ilgili raporlama süreçlerini desteklemektir. İç denetçiler, ESG performansını ölçmek ve raporlamak için gerekli metodolojileri ve ölçütleri belirleyerek, kuruluşların şeffaflık ve hesap verebilirlik standartlarını yükseltmelerine yardımcı olabilir.
Risk Değerlendirme ve Yönetimi: Risk değerlendirme ve yönetimi, iç denetimin temel fonksiyonlarından biridir ve çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörleri söz konusu olduğunda, bu görev daha da kritik bir hal alır. ESG riskleri, kuruluşların itibarını, operasyonlarını ve finansal performansını doğrudan etkileyebilir. Bu bağlamda, iç denetçilerin ESG ile ilişkili potansiyel riskleri ve fırsatları tanımlama, analiz etme ve yönetme yaklaşımları, kuruluşların piyasa değişikliklerine ve düzenleyici baskılara hızla uyum sağlamalarını sağlar. Aşağıda, iç denetimin ESG risk değerlendirme ve yönetiminde izleyebileceği aşamalar detaylandırılmıştır:
1. ESG Risklerinin Tanımlanması
İlk adım, kuruluşun faaliyet gösterdiği sektör ve coğrafyaya özgü ESG risklerini tanımlamaktır. Bu süreç, kuruluşun karşı karşıya olduğu çevresel sorunları (iklim değişikliği, su kullanımı, atık yönetimi vb.), sosyal sorunları (işçi hakları, tedarik zinciri yönetimi, toplumla ilişkiler vb.) ve yönetişimle ilgili sorunları (şeffaflık, rüşvet ve yolsuzluk, yönetim kurulu yapısı vb.) kapsar.
2. Risk Değerlendirmesi
Riskler tanımlandıktan sonra, iç denetçiler bu risklerin büyüklüğünü ve olasılığını değerlendirirler. Bu aşamada kullanılabilecek yöntemler arasında risk matrisleri, senaryo analizleri ve etki analizleri bulunmaktadır. Değerlendirme, risklerin kuruluş üzerindeki potansiyel etkisini anlamayı ve önceliklendirme yapmayı amaçlar.
3. Risk Yönetimi Stratejilerinin Geliştirilmesi
Risk değerlendirmesi tamamlandıktan sonra, iç denetçiler kuruluşun bu riskleri nasıl yöneteceğine dair stratejiler geliştirir. Bu stratejiler, riskleri azaltma, riskleri transfer etme (örneğin, sigorta yoluyla), risklere tolerans gösterme veya risklerden kaçınma şeklinde olabilir. Ayrıca, ESG fırsatlarını değerlendirme ve bunlardan yararlanma stratejileri de geliştirilir.
4. İzleme ve Raporlama
Risk yönetimi stratejileri uygulandıktan sonra, iç denetçiler bu stratejilerin etkinliğini sürekli olarak izler ve değerlendirirler. Bu süreç, performans göstergeleri, denetim bulguları ve düzenli raporlama yoluyla gerçekleşir. İç denetçiler, yönetim kuruluna ve ilgili paydaşlara düzenli güncellemeler sağlayarak, ESG risk yönetimi süreçlerinin şeffaflığını ve hesap verebilirliğini artırır.
5. Sürekli İyileştirme
Risk yönetimi, dinamik bir süreçtir ve iç denetçiler, sürekli iyileştirme için fırsatlar ararlar. Bu, yeni ESG risklerinin ortaya çıkmasıyla uyum sağlama, risk yönetimi stratejilerini güncelleme ve kuruluşun sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını destekleme anlamına gelir.
Performans Ölçümü ve İzleme: İç denetim, kuruluşların çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) hedeflerine ulaşmalarını sağlamada kritik bir role sahiptir. ESG performansının objektif bir şekilde ölçülmesi ve izlenmesi, sürdürülebilirlik çabalarının etkinliğini değerlendirme ve sürekli iyileştirme fırsatları yaratma açısından önemlidir. İç denetim ekipleri, bu süreci desteklemek için şu adımları izleyebilir:
1. Performans Göstergelerinin Belirlenmesi
İç denetim, ESG performansını ölçmek için spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zamanla sınırlı (SMART) hedefler belirler. Bu hedefler, kuruluşun genel sürdürülebilirlik stratejisiyle uyumlu olmalı ve çevresel etki, sosyal katkı ve yönetişim kalitesi gibi kilit alanları kapsamalıdır. Performans göstergeleri, enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, çalışan memnuniyeti, çeşitlilik ve dahil olma oranları gibi konuları içerebilir.
2. Ölçüm Yöntemlerinin Geliştirilmesi
Belirlenen hedeflere ulaşmak için, iç denetim, ESG performansını ölçmek üzere güvenilir ve tutarlı ölçüm yöntemleri geliştirir. Bu yöntemler hem niteliksel hem de niceliksel verileri içerebilir ve kuruluşun karşılaştığı spesifik zorlukları ve fırsatları yansıtmalıdır. Ölçüm süreçleri, uluslararası standartlar ve sektörel en iyi uygulamalarla uyumlu olmalıdır.
3. Veri Toplama ve Analizi
Performans göstergeleri ve ölçüm yöntemleri belirlendikten sonra, iç denetim, ilgili verileri toplar ve analiz eder. Bu süreç, iç ve dış kaynaklardan gelen verileri kapsayabilir ve kuruluşun ESG performansını zaman içinde izlemek için bir temel oluşturur. Veri toplama ve analiz süreçleri, şeffaflık ve doğruluğu sağlamak için titizlikle yürütülmelidir.
4. Performansın İzlenmesi ve Raporlanması
İç denetim, toplanan verileri kullanarak ESG performansını düzenli olarak izler ve değerlendirir. Bu süreç, kuruluşun belirlenen ESG hedeflerine ne ölçüde ulaştığını belirlemeyi ve performanstaki trendleri ve desenleri tespit etmeyi amaçlar. İç denetçiler, performans raporlarını yönetim kurulu ve diğer ilgili paydaşlarla paylaşarak, sürdürülebilirlik çabalarının sonuçlarını şeffaf bir şekilde raporlar.
5. Geri Bildirim ve Sürekli İyileştirme
Performans izleme ve raporlama süreci, kuruluşa geri bildirim sağlar ve sürekli iyileştirme için fırsatlar sunar. İç denetim, performans değerlendirmeleri sonucunda elde edilen bulguları analiz eder ve iyileştirme önerileri geliştirir. Bu öneriler, ESG stratejilerinin güçlendirilmesi, risk yönetiminin iyileştirilmesi ve sürdürülebilirlik hedeflerine daha etkin bir şekilde ulaşılması için kullanılabilir.
Entegre Raporlama: Entegre raporlama, kuruluşların finansal ve finansal olmayan performanslarının holistik bir görünümünü sunarak, sürdürülebilir değer yaratma kapasitesine dair kapsamlı bir anlayış sağlar. Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörleri ile finansal performans arasındaki etkileşimleri açıklayan bütünleşmiş raporlama, paydaşların karar alma süreçlerinde daha bilinçli olmalarına yardımcı olur. İç denetimin bu süreçteki rolü, şeffaflığı artırma, raporlama süreçlerinin güvenilirliğini sağlama ve kuruluşun sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik taahhüdünü gösterme açısından hayati önem taşır. İç denetimin bütünleşmiş raporlama sürecine katkıları aşağıdaki adımlarda detaylandırılmıştır:
1. Veri Doğruluğu ve Güvenilirliğinin Sağlanması
İç denetçiler, raporlanan finansal ve finansal olmayan verilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini denetler. Bu, hataları, tutarsızlıkları ve potansiyel manipülasyonları tespit etmeyi ve düzeltici önlemler önermeyi içerir. Güvenilir veriler, bütünleşmiş raporlamada kritik öneme sahiptir, çünkü paydaşların kuruluş hakkında doğru bir görüş oluşturmasına ve bilinçli kararlar almasına olanak tanır.
2. Sürdürülebilirlik Hedeflerine Ulaşmada Şeffaflık
İç denetim, kuruluşun sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma sürecindeki ilerlemeyi izler ve bu bilgilerin bütünleşmiş raporlara doğru ve şeffaf bir şekilde yansıtılmasını sağlar. Bu, paydaşların kuruluşun çevresel ve sosyal etkisini, yönetişim uygulamalarını ve bu alanlardaki ilerlemeyi değerlendirmelerine yardımcı olur.
3. Entegre Düşünce Yaklaşımının Teşvik Edilmesi
İç denetim, bütünleşmiş düşünce yaklaşımını teşvik ederek, kuruluş içinde finansal ve finansal olmayan faktörler arasındaki bağlantıların daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunur. Bu yaklaşım, kuruluşun stratejik hedeflerine ulaşmasında bütüncül bir perspektif sunar ve karar verme süreçlerinde dengeli bir anlayışın benimsenmesine yardımcı olur.
4. Risk Yönetimi ve Fırsatların Değerlendirilmesi
Bütünleşmiş raporlama sürecinde iç denetim, potansiyel riskleri ve fırsatları belirleyerek, kuruluşun bu bilgilere dayanarak stratejilerini ayarlamasına olanak tanır. İç denetçiler, ESG faktörlerine bağlı risklerin ve fırsatların kuruluşun uzun vadeli değer yaratma kapasitesi üzerindeki etkilerini değerlendirir ve bu bilgileri bütünleşmiş raporlama sürecine dahil eder.
5. Paydaş İletişiminin Güçlendirilmesi
İç denetim, bütünleşmiş raporların hazırlanması ve sunulmasında stratejik bir rol oynayarak, kuruluşun paydaşlarıyla etkili bir şekilde iletişim kurmasını sağlar. Bu süreç, raporların anlaşılırlığını, erişilebilirliğini ve kullanıcı dostu olmasını içerir. İç denetçiler, raporların kuruluşun sürdürülebilirlik taahhütlerini, başarılarını ve zorluklarını net bir şekilde yansıttığından emin olur.
Eğitim ve Farkındalık: İç denetim, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörlerinin kuruluş genelinde anlaşılması, benimsenmesi ve uygulanmasında önemli bir rol oynar. Eğitim programları ve farkındalık kampanyaları aracılığıyla, iç denetim, ESG değerlerinin kurumsal kültürün bir parçası haline gelmesini sağlayarak, tüm çalışanların bu hedeflere yönelik taahhüdünü artırabilir. İç denetimin bu süreci desteklemek için izleyebileceği adımlar şunlardır:
1. Eğitim Programlarının Tasarımı ve Uygulanması
İç denetçiler, ESG konularında bilgi ve becerileri artırmaya yönelik kapsamlı eğitim programları tasarlar. Bu programlar, ESG faktörlerinin iş stratejisi ve operasyonlar üzerindeki etkisini, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma yollarını ve bireysel katkıların önemini kapsar. Eğitimler, çeşitli öğrenme stillerine uygun olarak interaktif seminerler, çevrimiçi kurslar ve atölye çalışmaları şeklinde düzenlenebilir.
2. Farkındalık Kampanyalarının Yürütülmesi
İç denetim, ESG konularında farkındalığı artırmak için kuruluş genelinde kampanyalar yürütür. Bu kampanyalar, ESG başarı hikayelerini, iyileştirme alanlarını ve kuruluşun sürdürülebilirlik taahhütlerini vurgular. İletişim araçları olarak e-posta bültenleri, intranet sayfaları, posterler ve sosyal medya kullanılabilir. Bu kampanyalar, çalışanların ESG konuları hakkında düşünmelerini ve tartışmalarını teşvik eder.
3. Çapraz Fonksiyonel İş Birliklerinin Teşvik Edilmesi
İç denetim, farklı departmanlar ve işlevler arasında ESG konularında iş birliğini teşvik eder. Bu çapraz fonksiyonel iş birlikleri, ESG hedeflerine yönelik ortak bir anlayışın ve taahhüdün geliştirilmesine yardımcı olur. İş birlikleri, ortak projeler, çalışma grupları ve bilgi paylaşımı oturumları aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
4. Sürekli Öğrenme ve Gelişimin Desteklenmesi
ESG dünyası sürekli evrim geçirdiğinden, iç denetim sürekli öğrenme ve gelişim fırsatlarını destekler. Bu, düzenli eğitim güncellemeleri, sektörel konferanslara katılım ve en iyi uygulamaların paylaşılmasını içerebilir. Sürekli öğrenme, çalışanların ESG trendleri ve düzenlemeleri hakkında güncel kalmasını sağlar.
5. Ölçüm ve Geri Bildirim
Eğitim ve farkındalık programlarının etkinliğini değerlendirmek için iç denetim, katılım oranlarını, eğitim sonrası değerlendirmeleri ve ESG hedeflerine yönelik ilerleme göstergelerini izler. Çalışanlardan alınan geri bildirim, programların sürekli iyileştirilmesi için değerlidir. Bu ölçüm ve geri bildirim süreçleri, eğitim ve farkındalık faaliyetlerinin kuruluşun ESG hedeflerine ulaşmasındaki etkisini gösterir.
Sürdürülebilir bir gelecek için, iç denetimin ESG faktörlerinin bütünleşmiş raporlamasındaki rolü, kuruluşların sosyal ve çevresel sorumluluklarını yerine getirme, yönetişim standartlarını yükseltme ve sürdürülebilir başarıyı güvence altına alma çabalarında merkezi bir öneme sahiptir. Bu yaklaşım, kuruluşların sadece bugünün değil, aynı zamanda yarının zorluklarına karşı dayanıklı olmalarını sağlar.
İç Denetimi Stratejikleştirin - Qubik dedi ki:
[…] İç denetim departmanını sürdürmek, eğitmek ve güncel tutmak maliyetli olabilir. Dış kaynak kullanım, belirli projeler veya periyodik iç denetim ihtiyaçları için özel bir maliyet avantajı sunabilir. Bu da şirketin bütçe yönetimini optimize etmesine yardımcı olabilir. […]